Katharsis, tragizm i hybris na przykładzie "Króla Edypa" Sofoklesa

Katharsis - gr. oczyszczenie, jedna z cech tragedii; uwolnienie od cierpienia, odreagowanie napięcia i stłumionych emocji.

Tragizm - nieuchronne zmierzanie bohatera do katastrofy z powodu okoliczności narzuconych człowiekowi z zewnątrz: wystąpienia nierozwiązywalnego konfliktu między równorzędnymi racjami bądź też działania fatum. W "Królu Edypie" możemy to zauważyć śledząc losy bohatera, praktycznie od momentu jego narodzin zmierza on do spełnienia się ciążącej na nim klątwy nawet o tym nie wiedząc.

Hybris - ludzka pycha wynikająca z naiwnego przeświadczenia, że można oszukać przeznaczenie, przechytrzyć los. W utworze Sofoklesa zauważamy taką sytuację kiedy główny bohater nie wierzy w słowa przepowiedni, kiedy uważa się za kogoś lepszego od innych, bo pokonał Sfinksa. Edyp był bardzo pysznym i zapatrzonym w siebie człowiekiem, nie dopuszczał do siebie głosu innych, starszych i mądrzejszych od niego ludzi.

hawi

Najważniejsze osiągnięcia starożytności

Najważniejsze osiągnięcia starożytnej Grecji: 

• nauka

To w starożytnej Grecji narodziło się wiele dziedzin i nastąpił ogromny rozwój nauki. Właśnie tam opracowano pierwszą, geocentryczną koncepcję układu i ruchu planet. Tam narodziły się też pierwsze twierdzenia matematyczne opracowane przez Talesa czy Pitagorasa. Starożytni Grecy przyczynili się również do rozwoju geografii, medycyny czy techniki. 

Pitagoras 

Tales z Miletu

teoria geocentryczna

• architektura

W starożytnej Grecji budowano wiele konstrukcji, niektóre z nich przetrwały nawet do czasów współczesnych 

Teatr grecki

Partenon w Atenach, Grecja

• kultura 

Grecy jako pierwsi stworzyli teatr, mogli grać w nim tylko mężczyźni. Kultura grecka to także malarstwo i rzeźbiarstwo, tam narodziły się jako pierwsze tego typu rzeczy.  

Maski z teatru greckiego

Waza grecka czarnofigurowa

• literatura

Starożytna Grecja to rozwój literatury. Twórcy tacy jak Homer, Sofokles czy Safona sprawiają, że jest to niewątpliwie kolebka literatury ogólnoświatowej. 

Sofokles

Safona

Homer

Najważniejsze osiągnięcia starożytnego Rzymu:

• architektura

Podobnie jak w starożytnej Grecji, Rzymianie również rozwijali swoją architekturę. 

Koloseum w Rzymie

Panteon w Rzymie

• literatura 

Rzymianie podobnie jak Grecy, mieli swoich twórców. Jednym z nich jest Horacy, o którym wspomniałam w poprzednim poście. Tworzył wybitne dzieła liryczne.

Horacy

hawi

*obrazy umieszczone w tym poście pochodzą ze strony pl.wikipedia.org i google grafika

Horacy - jego postawa poetycka

Na podstawie wierszy Horacego, poety lirycznego starożytnego Rzymu, które już poznałam, mogę stwierdzić, że wzorował się on na filozofach starożytnej Grecji a także na myślicielach rzymskich, m.in. Juliusza Cezara czy Marka Aureliusza. W swoich utworach "Do Leukone" i "Wybudowałem pomnik", czyli pieśniach, ukazał się jako osoba pewna siebie i swojego talentu lirycznego, a także jako osoba, która ma optymistyczne podejście do życia. W utworze "Do Leukone" zastosował aforyzmy, czyli pojedyncze zdania, z których można czerpać wiedzę i naukę z filozofii. 

Horacy

hawi

*obraz użyty w poście pochodzi z google grafika

Iliada i Odyseja - arcydzieła eposu greckiego

Dwa najważniejsze dzieła Homera, czyli Iliada i Odyseja, w pełni zasługują na miano arcydzieł eposu greckiego. Możemy je tak nazywać, ponieważ wiele mówią nam o historii starożytnej, zostały napisane bardzo bogatym słownictwem i zawierają rozwinięte porównania, które pokazują nam jak dramatyczne były to wydarzenia w nich zawarte, a także pomagają lepiej wyobrazić sobie miejsce akcji. Dzieła zawierające w sobie takie elementy nazywamy dziełami pisanymi tak zwanym stylem wysokim. Utwory te rozpoczynają się również apostrofą i w ich treści można zauważyć inwersję, czyli zmianę szyku wyrazu w zdaniu. Ma to na celu wzbudzenie w czytelniku refleksji i uwzniośla tekst.

Fotografia przedstawia egzemplarze wyżej wymienionych dzieł, znajdują się one w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.

hawi

*zdjęcie użyte w poście pochodzi z google grafika 

Tematyka utworów Anakreonta, Tyrtajosa i Safony.

Anakreont, twórca liryki greckiej, w swoich utworach nawiązywał do wszelakich biesiad, imprez i zabaw, wina a także do miłości w formie flirtu. 

Popiersie Anakreonta znajdujące się w pałacu w Luwrze

Tyrtajos, również twórca utworów lirycznych w starożytnej Grecji, tworzył poezję o tematyce patriotycznej, zagrzewającej do walki. Jest to tzw. poezja tyrtejska. W swoich wierszach często zwraca się do mężczyzn, którzy jego zdaniem powinni bronić swojej ojczyzny a także do żołnierzy, którzy już to robili. 

Safona tak jak dwaj wyżej wymienieni poeci, też przyczyniła się do rozwoju liryki w starożytności. Mieszkała na wyspie Lesbos i tam tworzyła swoje dzieła, w których mówiła głównie o miłości, miłości nieszczęśliwej i mocnej. Jest ona twórczynią poezji miłosnej, inaczej poezji erotycznej. 

Safona ukazana na fresku w Pompejach

hawi

*obrazy użyte w poście pochodzą ze strony pl.wikipedia.org

Rola mitów w życiu i kulturze starożytnych Greków i Rzymian

Mity odgrywały bardzo dużą rolę w życiu i kulturze starożytnych Greków i Rzymian. Swoimi fabułami przestrzegały ich przed tym co złe i pokazywały skutki złego postępowania. Pokazywały również postawy godne do naśladowania. Większość rzeźb, obrazów czy utworów literackich tamtego okresu odnosi się go mitologii, do jej bohaterów i ich losów. 
Współcześnie mity te są odczytywane nieco mniej poważnie, co prawda ich bohaterowie są archetypami dzisiejszych postaw ale nie traktujemy ich treści dosłownie jak to zapewne czynili starożytni mieszkańcy tych krajów. Mity traktujemy jako opowieści, z których wyciągamy morał i z których możemy się wiele dowiedzieć o starożytności. 

hawi

Poglądy filozofów greckich inspiracją do ukształtowania postawy życiowej współczesnego młodego człowieka

Poglądy stoików, epikurejczyków i cyników moim zdaniem mogą być inspiracją do ukształtowania postawy życiowej. 
Pierwsi z nich, czyli stoicy, wyznawali zasadę "Nie unosić się w szczęściu, nie pogrążać się w rozpaczy". Mawiali też, że "nie można panować nad światem, należy panować nad sobą". 
Słowa te mogą być inspiracją do postępowania dla młodego człowieka, przestrzegają go przed pogrążeniem się w smutku czy radości i zachęcają do życia w harmonii i spokoju. Uczą go też, że żeby zmienić świat i sprawić aby był lepszy, należy zacząć od siebie.

("Nie jest ważne to co się z tobą dzieje ale to jak na to reagujesz" ~ Epictetus, stoik rzymski)

Epikurejczycy wyznawali zasadę "Carpie diem" - chwytaj dzień. Twierdzili, że człowiek powinien żyć i postępować mądrze, a także żyć w zgodzie z naturą żeby być szczęśliwym. Faktem jest, że szkoła ta wyznawała również hedonizm - pogląd uznający przyjemność, zabawę za najwyższe dobro i cel życia. Mimo to uważam, że współczesny człowiek mógłby śmiało zaczerpnąć z tej filozofii coś dobrego dla siebie i chwytać dzień! 

Cynicy byli to najbardziej "ponurzy" filozofowie w starożytnej Grecji. Jedno z założeń ich szkoły, a mianowicie "Człowiek powinien żyć w zgodzie ze swoją naturą" uważam za bardzo dobry przykład postępowania, który nie jeden młody człowiek powinien sobie wziąć do serca, bo przecież najważniejsze w życiu to być sobą! 

Diogenes z Synopy, jeden z przedstawicieli cynizmu w starożytnej Grecji.

hawi

*obrazy użyte w poście pochodzą ze strony pl.wikipedia.org i z google grafika

Główne założenia filozofii Platona i Arystotelesa

Wielki grecki filozof Platon był twórcą idealizmu, zwanego idealizmem platońskim. Twierdził on, że świat w którym żyjemy i który uważamy za rzeczywisty jest nieprawdziwy. Według jego filozofii człowiek powinien "wyrwać się" ze swojego świata i poznać ten "świat idealny". Filozof twierdził również, że ludzie powinni sobie wzajemnie pomagać. Jeśli chodzi o miłość, twierdził on, że dwie osoby były kiedyś "jednym ciałem" i teraz, kiedy zostali rozdzieleni przez bogów, powinni szukać swojej drugiej połówki. Koncepcja ta zwana jest "androgyne". Arystoteles , również filozof grecki, był uczniem wspomnianego wyżej Platona. Uważał on, że poznanie świata - naukę można podzielić na 3 kategorie: dla samego poznania, dla dobrego postępowania i dla stworzenia czegoś (retoryka i sztuka). Wprowadził on także pojęcie duszy - czegoś co porusza i ożywia ciało, czegoś co nie może istnieć bez ciała a po jego śmierci nie ginie. Arystoteles jest także twórcą etyki - nauki o moralności i twórcą koncepcji "złotego środka". Uważam, że bliższe mi są poglądy Arystotelesa, ponieważ tak jak on uważam, że człowiek jest istotą społeczną i kiedy jest samotny, to jest nieszczęśliwy. W swoim życiu staram się stosować zasadę "złotego środka", co również oznacza, że bliższe są mi poglądy tego filozofa. 

hawi